Antolaketa soziala eta euskara

Sistema sozial orok antolaketa jakin bat du berekin. Gizarte antolaketa hori herritarren gainetik jartzen da. Herritarrari ikustarazten zaio ahalmen edo botere txikia duela antolaketa hori aldatzeko, oso zail eta neketsu gertatuko zaiola sistema aldatzea. Neke eta zailtasun horien aurrean gizarte antolaketa gehienek herritarraren jarrera pasiboa eragiten dute. Jarrera pasibo horrek amore ematea dakar berekin eta antolaketa horretara egokitzea eta moldatzea.

Azken batean, sistema "horrela" antolatuta dagoelako antolaketa horren menpeko bihurtzen gara eta gizarte egituren morrontzan erortzen gara.

Herritarren jarrera pasiboak, gizartearen han-hemengo antolaketek sortarazitako jarrera pasiboak, eragin betea du euskararen erabileran. Ikus dezagun adibide bat:

Imanolek aspaldi eskatu zion Osakidetzari euskarazko arreta nahi duela. Osakidetzak familia medikua euskalduna jarri zion baina, behin baino gehiagotan gertatu izan zaio, medikuarenera joan beharra gertatu zaionean, ordezko medikua erdalduna izatea. Horrelakoetan, berak nahiz eta mila bider nahiago duen euskarazko arreta, amore ematen du eta medikuari esan beharrekoak erdaraz esaten dizkio.

Eta zergatik egiten du hori? Une horretan antolaketa horrek erakusten dio oso zail eta neketsua gertatuko zaiola ezer aldatzea eta une horretan euskarazko arreta lortzea. Eskatzen hasita, onenean, zain egon beharra gertatuko zaio (luzaroan) beste mediku euskaldun batek artatu arte edo beste egun batean etorri beharko du berriro. Baina hemen eta orain ezinezkoa du ezer lortzea. Beraz, sistemaren antolaketak Imanolen jarrera pasiboa eragiten du: amore ematen du, egokitu egiten da eta erdaraz moldatzen da medikuarekin.

Beraz, herritarren hizkuntza eskubideei erreparatzen ez dien gizarte antolaketak euskararen ukazioa eragiten du.

• Artikulu honen PDF fitxategia eskuratu nahi baduzu, sakatu HEMEN.